<--! code By --> <--! code By --> مثلث حسابي خيام
معرفی وبلاگ
لیدوما یک محوطهٔ باستانی است که در شهرستان ممسنی در استان فارس قرار دارد. لیدوما همچنین نام یکی از شهرهایی است که در نوشته‌های هخامنشی از آن نام برده شده‌است و در راه شاهی بین تخت جمشید و شوش قرار داشته است.
دسته
دوستان
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 1829451
تعداد نوشته ها : 1535
تعداد نظرات : 13
Rss
طراح قالب
GraphistThem274

پاسكال بسياري عقيده دارند كه مثلث حسابي پاسكال را بايد مثلث حسابي خيام ناميد و برخي پا را از اين هم فراتر گذاشته اند و معتقد اند كه دو جمله اي نيوتون را بايد دوجمله اي خيام ناميد . اندكي در اين باره دقت كنيم. همه كساني كه با جبر مقدماتي آشنايي دارند ،"دستور نيوتن" را درباره بسط دوجمله اي ميشناسند. اين دستور براي چند حالت خاص (وقتي n عددي درست و مثبت باشد) چنين است: (a+b)0 = 1 (1) (a+b)1 = a+b (1,1) (a+b)2 = a2+2ab+b2 (1,2,1) (a+b)3 = a3+3a2b+3ab2+b3 (1,3,3,1) (a+b)4 = a4+4a3b2+6a2b2+4a2b3+b4 (1,4,6,4,1) . . . اعداد داخل پرانتزها، معرف ضريبهاي عددي جمله ها در بسط دوجمله اي است. بليز پاسكال (Blaise Pascal) فيلسوف و رياضي دان فرانسوي كه كم وبيش با نيوتون همزمان بود، براي تنظيم ضريبهاي بسط دوجمله اي، مثلثي درست كرد كه امروز به "مثلث حسابي پاسكال" مشهور است. طرح اين مثلث براي نخستين بار در سال 1665 ميلادي در "رساله مربوط به مثلث حسابي "چاپ شد.مثلث حسابي چنين است: 1 1 1 1 2 1 1 3 3 1 1 4 6 4 1 1 5 10 10 5 1 1 6 15 20 15 6 1 دراين مثلث از سطر سوم به بعد هر عددبرابر با مجموع اعداد بالا و سمت چپ آن در سطر قبل است و بنابراين ميتوان آنرا تا هر جا كه للازم باشدادامه داد. هرسطر اين مثلث ضريبهاي بسط دوجمله اي را در يكي از حالتها بدست ميدهد بطوري كه n همان شماره سطر باشد. ضريبهاي بسط دوجمله اي (براي توانهاي درست و مثبت) حتا در سده دوم پيش از ميلاد البته به صورت كم و بيش مبهم براي دانشمندان هندي روشن بوده است .باوجود اين حق اين است كه دستور بسط دو جمله اي با نام نيوتن همراه باشد زيرا نيوتن آن را براي حالت كلي و وقتي n عددي كسري يا منفي باشد در سال 1676ميلادي بكاربرد.كه البته در اين صورت به يك رشته بي پايان تبديل ميشود. اما در باره مثلث حسابي وضريبهاي بسط دوجمله اي در حالت طبيعي بودن n. از جمله، دستور بسط دو جمله اي را ميتوان در "كتاب حساب مخفي" ميخائيل شتيفل جبردان آلماني (كه در سال 1524 چاپ شد) پيدا كرد. در سال 1948 ميلادي،پاول ليوكي آلماني،مورخ رياضيات،وجود دستور نيوتن را براي توانهاي طبيعي ،دز كتاب "مفتاح الحساب"(1427 ميلادي) غياث الدين جمشيد كاشاني كشف كرد. بعدها س.آ.احمدوف ،مورخ رياضيات و اهل تاشكند، دستور نيوتون وقانون تشكيل ضريبهاي بسط دوجمله اي را،در يكي از رساله هاي نصر الدين توسي،رياضيدان بزرگ سده سيزدهم ميلادي ،كشف كرد (اين رساله توسي درباره محاسبه بحث ميكند). چه جمشيد كاشاني وچه نصرالدين توسي ،اين قاعده را ضمن بررسي قانون هاي مربوط به ريشه گرفتن از عددها آورده اند. همچنين براساس آگاهي هايي كه داريم حكيم عمر خيام رساله اي داشته كه خود رساله تاكنون پيدا نشده ولي از نام آن "درستي شيوه هاي هندي در جذر وكعب "اطلاع داريم ،كهدر آن به تعميم قانونهاي هندي درباره ريشه دوم و سوم ،براي هر ريشه دلخواه پرداخته.لذا خيام از "دستور نيوتن" اطلاع داشته. اما بنا به اسناد تاريخي معتبر قانونهاي مربوط بهضريبهاي بسط دوجمله اي وطرح مثلث حسابي تا سده دهم ميلادي(برابر چهارم هجري) جلو ميرود و به كرجي (ابوبكر محمد بن حسن حاسب كرجي رياضيدان سده ده و يازده ميلادي) پايان ميپذيرد .بنابراين حتي" مثلث حسابي پاسكال" را هم از نظر تاريخي نميتوان "مثلث حسابي خيام " ناميد.


دسته ها : مشاهیرایران
شنبه 14 8 1390 4:17 بعد از ظهر
X